Hiriak protagonista izan behar dira deskarbonizazioan
- Mundua urbanizazio bizkorra jasaten ari da; NBEk uste du munduko biztanleriaren % 70 hirietan biziko dela 2050ean, eta, beraz, hiriguneak dira klima-aldaketaren aurkako borrokaren helburu nagusiak.
- Izan ere, CO2 isuri guztien % 60 eta % 80 artean hirietan sortzen da, batez ere eraikuntzaren eta garraioaren sektoreetan.
- Berotegi-efektuko gasen emisioen arazoa konpontzeak, gainera, hiriguneetan bereziki jasaten diren beste osasun-mehatxu batzuk murrizten laguntzen du, hala nola airearen kalitatea edo berotzea. Espainian, airearen kalitate txarrak 31.000 heriotza goiztiar eragiten ditu urtean (Europako Ingurumen Agentziaren arabera), eta Columbia Universityren arabera (13.000 hiriren datuak ditu), hirien muturreko berotasuna hirukoiztu egin da 1980ko hamarkadatik.
- Herritar gehienok ulertu dugu gure hirietan jasaten dugun kutsadura murrizteko beharrezkoa dela errekuntzako ibilgailuen trafikoa murriztea edo are ezabatzea ere, horiek direlako hiriko kutsatzaile nagusien erdia baino gehiagoren arduradunak, gasak zein partikulak.
- Europak urteak daramatza klima-aldaketaren aurkako borroka gidatzen, eta estatu kideak ere liderrak dira hirietako emisio kaltegarriei dagokienez.
- Espainian, trafikoaren eraginei buruzko kontzientziazioa Klima Aldaketari eta Trantsizio Energetikoari buruzko Legean zehazten da. Lege horrek 50.000 biztanletik gorako Espainiako hiriak behartzen ditu emisio gutxiko eremuak ezartzera, ibilgailu kutsatzaileei mugak jarrita, airearen kalitatea hobetzeko.
- Hala ere, premiazkoa eta beharrezkoa da emisio kutsatzaileen beste eragile handiari, eraikinen klimatizazioari, arreta jartzea. Izan ere, berokuntza-sistema gehienek, IDAEren arabera, % 75 inguruk, gas eta gasolioko galdara ez-eraginkorrak izaten jarraitzen dute, eta bero-ponpa elektrikoak barneratzea, alternatiba eraginkorrena eta garbiena, oraindik ere gutxiengoa dena.
- Energiaren Nazioarteko Agentziak (AIE) gomendatu zuen 2025etik aurrera gas-galdaren salmenta debekatzeko, eta, Environmental Coalition on Standards (ecos) erakundeak uste duenez, gomendio horri jarraituz gero, 110 milioi tona CO2 murriztuko lirateke urtean.
- Izan ere, bero-ponpen bidez kanpoko airearen beroa (edo hotza) aprobetxatzeak % 400 inguruko eraginkortasuna lortzea ahalbidetzen du muturreko klimetan ere, eta erabilitako elektrizitatea berriztagarria bada, ez du CO2 isurtzen.
- Gainera, egungo aerotermia-ekipoek ura erradiadoreetara edo etxe edo saltegien zoru erradiatzailera bultza dezakete, ohiko berokuntza-sistemen erosotasun bera lortuz.
- Beharrezkoa da gure hirietan garraio elektrifikatzea eta klimatizazioa bultzatzea, trantsizio energetikoaren protagonistak izan daitezen eta hiri-inguruneen bizigarritasuna behin betiko hobetzeko.
- Hiri jasangarriak lortzeko, administrazio publikoen konpromisoa behar da, emisioen betekizun argien bidez edo beharrezko inbertsioetarako pizgarri ekonomikoen bidez.
- Klima-aldaketari aurre egiteko, hirietako gune berriak ingurumen-helburuak kontuan hartuta aurrez planifikatu behar dira. Izan ere, ekonomikoki errentagarriagoa da eraikin berriak orain estandar gorenekin egitea (eraginkortasunean, berriztagarrien erabileran eta emisioetan), etorkizunean klimaren helburuetara egokitzeko birgaitzea baino.
- Ildo horretan, Eraikinen Eraginkortasun Energetikoari buruzko Europako Zuzentarauak (azken berrikuspena 2018an argitaratu zen) agintzen du 2020tik aurrera eraikuntza berri guztiek eraikuntza eta ekipamendu arloko estandar jakin batzuk bete behar dituztela.
- Azkenik, ez dugu beldurrik izan behar gure hiriak deskarbonizatzearekin lotutako enplegua suntsitzeko, energiaren sektorea jarduera ekonomikoaren eragile tradizionala delako.
- Munduko BPGaren erdia 2050ean isurien neutraltasun-konpromisoak zituzten herrialdeetan gertatzen denez, planetako lehen ekonomiek uste dute haien hazkundea jasangarria dela eta bizi-kalitatea hobetzen duela.
- Ez dugu ahaztu behar hirietako airearen kalitateari buruzko politikarik murriztaileenak Europan daudela, baina planetako hiri populatuenak Asian (Japonia, India, Txina) eta, neurri txikiagoan, Amerikan (Mexiko eta Brasil) daudela, eta, beraz, oraindik asko dagoela egiteko.
Gure hiriak kutsadurarik gabeko ingurune bihurtzea ezinbestekoa da gizarte gisa aurrera egiteko, eta, gainera, industria eta enplegua sortzeko aukera bat.
Angeles Santamaría
Iberdrola Espainiako Kontseilari Ordezkaria
